XI. yüzyıl başlarında Kaşgar'da doğmuştur. Karahanlı sülalesine mensuptur. Arapça ve Farsçayı iyi bir şekilde öğrenmiştir. Fakat Türk kimliğine sahip çıkmıştır. Türk illerini dolaşmış, Türk dili ve gelenekleriyle ilgili malzeme toplamıştır. Türk dilinin gelişmesine ve Türk birliğinin sağlanmasına katkıları büyüktür. Türk kültürünün Araplara öğretilmesinde önemli hizmetleri olmuştur.

Kaşgarlı Mahmut, Araplara Türkçeyi öğretmek için kitabını kaleme almadan önce Türklerin yaşadığı coğrafyaları dolaşarak yirmi yıllık bir araştırmadan sonra Divanü Lügati’t Türk adlı önemli eseri yazmıştır. Eserinde dil bilimi, şiveler, tarih, coğrafya, 12 hayvanlı eski Türk takvimi, tıp ve baytarlık, şifalı otlar ve ilaçlar, edebiyat ve sanat, yönetim, askerlik, hukuk, araçlar, giyim ve süslenme, çocuk oyunları, töreler, din ve inanç, yemekler gibi konulara yer vermiştir.