Soðuk bir kýþ günü karanfil almak için çiçekçi dükkânýna girdim. Tatlý bir yaz hararetiyle ýsýttýrýlan bu yerin havasý, nebatî usarelerin hafif, sert ve yeþil tebahhuratýyle meþbû idi. Ýstediðim çiçeklerin destelenmesine kadar bana gösterilen, sandalyede oturdum. Mesut bir insan hayalhanesi gibi iklim, mevsim, yer ve zaman haricinde meyil ve hevesin arzu edebileceði her türlü renkte otlar, yapraklar ve çiçeklerle dolu adeta sihirli dükkânda, sessiz bir hayat ile teneffüs ettiði hissedilen karanlýk yapraklý, bodur bir hurma aðacýndan baþka hiç bir þeyle meþgul olmadým. Hayalim sanki aciz bir sinekti ve nebatî örümcek onu birden aðlarýnda avlamýþtý.

 

Hareketsiz duran haþin aðaca baktým ve düþündüm: Bir limonlukta mahpus olduðu için, uzaklarda kalan diðer hemcinsleri gibi öðle güneþlerinde sýcak topraða gölge salamayan, yaðmurlarda ýslanmayan, fýrtýnalarda sarsýlmayan, semayý, yýldýzlarý, Ay'ý görmeye görmeye unutan þu aðaç, bulunduðu köþede acaba mesut muydu? En hakir ottan, en muhteþem çýnara kadar, her nebatýn muhtaç olduðu hava ve ziyadan, kuþ ve böcek ziyaretinden mahrum olarak, bu aðacýn soba harareti ve insan nefesiyle yaþamaktan mesut olabileceðine hükmetmek için kendimce bir makul sebep bulamadým.

 

Nebatatýn zekâsý hakkýnda büyük «Macterlinck» in anlattýðý muhayyirü'l-ukul müþahedelerden sonra, bir aðacý mesut veya mustarip tasavvur etmekte hiç bir garabet kalmýyor.

 

Mevcudatýn sükûtuna aldanmamalý. Mustaripler yalnýz «mustaribim» diye baðýrabilenler deðildir. Bilinmez niçin, acýyý hayata katan kudret, insandan baþka hiç bir mahluka acýnýn sýrrýný faþ etmek imkânýný vermemiþtir. Her mahlûk, hayatýn kanlý yollarýnda, boynuna geçirilen ve sesini boðan bir aðýr "sükût" zincirini sürükleyip yürüyor. Hiçbir beygir, hiçbir an, hiçbir sinek, baþýnýn aðrýdýðýný veya midesinin bulandýðýný bize söyleyememiþtir. Fakat bu neviden bir ýstýrabýn, gözü, baþý, aðzý olan bir mahlûka yabancý olabileceðini zannetmek ne merhametsizliktir. Rüzgârlý, karanlýk gecede bahçenin aðaçlarý vahþi gürültülerle hýþýrdýyor; bu aðaçlardan niceleri kýrýlan bir dalýn yarasýyla kanýyor, niceleri gizli bir haþerenin zehriyle için için ölüyor, niceleri can çekiþmekte, niceleri anlaþýlmaz acýlarýn kýskacýna yakalanmýþ, kývranmaktadýr. Fakat bunu hiç kimse bilmiyor. Çünkü rüzgârlý, karanlýk gecede hepsi ayný gürültü ile sallanýp hýþýrdýyor. Çöllerin serbest bir aðacý iken irsî bir terbiye ile ateþ kenarýnda yaþamaða mahkûm uyuþuk bir kedi zilletine indirilmiþ, bu þimdi çiçeksiz, meyvesiz, aþksýz aðacýn her neshinin, duyulmak için aðýz ve sesten baþka bir þey istemeyen bin karanlýk feryat ile dolu olduðunu pek muhtemel gördüm.

 

Dar saksýya gömülen kýsa kütükten çelik sürgünler gibi fýþkýran yapraklar, korkunç bir ýstýrap ile gerilmiþ azim bir elin bana doðru uzanmýþ sert parmaklarý gibi göründü ve demir kafes arkasýnda hasta aslanýn sýtmalý, büyük, sarý gözlerini andýran nebatî gözlerle, mahpus aðacýn bana bakmakta olduðunu tüylerim ürpererek düþündüm.

 

---

SÖZCÜKLER

nebatî . . . . . . . . . . . . . . . . . : Bitkisel.

usare . . . . . . . . . . . . . . . . . . : Öz su.

tebahhurat . . . . . . . . . . . . . : Buharlaþma, koku.

muþbû . . . . . . . . . . . . . . . . . : Dolmuþ, dolu.

muhayyirü’l-ukul  . . . . . . .  : Akýllara hayret verici.

müþahede . . . . . . . . . . . . . . : Gözlem, görme.

mustarip . . . . . . . . . . . . . . . : Istýrap ve acý çeken.

tasavvur . . . . . . . . . . . . . . . : Hayal etmek.

garabet . . . . . . . . . . . . . . . . : Gariplik, tuhaflýk.

faþ etmek . . . . . . . . . . . . . . : Dile getirmek, açýða vurmak.

merhametsizlik . . . . . . . . . : Acýmasýzlýk.

zillet . . . . . . . . . . . . . . . . . . : Hor görülme, alçalma.

neshi . . . . . . . . . . . . . . . . . . : Kopya etme, suretini çýkarma.