İzzet Melih Devrim
Maziye Rağmen (1913) isimli romanının ithafı. Devrim, 1913, 5-6.
Maziye Rağmen (1913) isimli romanının ithafı.
Devrim, 1913, 5-6.
Meselâ Fransa’da Maurice Barres, R. Bazaine vesair birçok hikâyenüvis ve şairler milletlerinin kalbindeki son büyük yarayı (1870 ve Alsace - Loraine), cerîha-i amîkasını (derin yarasını) muttasıl tazelemek, muttasıl kanatmakla hiss-i intikam ve gayreti asla uyuşturamadıkları gibi, bizde dahi, mazideki sukûtlarla beraber elemleri de ihya ederek rûh-ı milleti hiss-i intibah (uyanış hissi) ile takviye edecek edebî eserler pek lâzımdır. Zira Emile Faguet’nin tabiri vechile ‘vatan bir mazidir’. Bu fikrin bizde yanlış anlaşılmasından korkarak hemen ifade ediyorum ki maziye hürmet etmek mutaassıp ve mürteci olmak değildir...
Şüphesiz vatan bir mazidir. Yani vatanın mazisini lâyıkıyla bilip takdir etmeyen mazideki fütûhat ve dârâtı (debdebe şan, büyük gösteriş) düşünerek iftihar etmeyen, büyükler karşısında milletinin felâketlerini tahlil edip bunun sebeplerini araştırınca ruhu meraret (acı) ve intibah (uyanış) ile dolmayan adam vatana lâyık değildir(...).
İşte böyle hisleri en müessir saikâlarından (tesirli sevk edicilerden) biri herhâlde edebiyattır. Bir sahne-i hayat olmakla beraber, bir manâ-yı felsefî veya içtimaîyi şamil olan temaşalar, hikâyeler ve şiirlerdir.