Muharrir, Şair, Edip

- Dün söylediğim Rasim Efendi! diye beni gösterdi. Güler yüzlü bir zat!... Dili peltek olmakla birlikte hafif hafif söyleyerek:

- Abdurrahman Efendi'ye götür! dedi. Karşıki odaya geçtik. Oda oldukça geniş, ortasında büyük bir tahta masa, onun geniş yanında önde bir yığın kâğıt yazı yazmakta olan, kalıpsız fesi başında, krem rengi bir dal pardesü sırtında, bacak bacak üzerinde biri oturuyordu. Biz gelince başını kaldırdı. Az şehlâ gözlü, miyop, çökük yanaklı, kara sakallı, sağ omzuna doğru çarpıkça biriydi.

- Efendiyi Mehmet Efendi yolladı, dedi. Bana dikkatli dikkatli bakıyordu. Sonunda dedi ki:

- Hangi okuldansınız?

- Darüşşafaka'dan! Durdu...Neden sonra:

- Nereye devam ediyorsunuz?

- Telgrafhane fen kalemine!...

- Peki!.. (Bir iskemle göstererek) Oturunuz... Fransızca bilir misiniz?

- Biraz!...

Köşeye doğru bakarak:

- Salih Efendi!.. Efendiye bir yazı verin de Türkçeye çevirsin, görelim.

Ben odaya girdiğim hâlde Salih Efendi'yi görmemiştim. Ta köşede bir koltuğa oturmuş, yüzünü bir gazete ile örtmüştü, Abdurrahman Efendi'nin seslenmesi üzerine gazeteyi indirdi. Tıknazca, koca baş, çıkık alın, basık burun, sarı bıyık, sakal bir zat gözlülüğünü çıkararak vaktiyle Phare de Bosphore'den çizmiş olduğu bir iki haberi gösterdi.

O ana kadar Fransızca kitaplardan, dergilerden başka hiçbir gazete almamıştım.

İş kötü!... Yazıya göz gezdirdim. Kasımpaşa deresinden söz ediyor ama ara yere bir şeyler sıkıştırmış ki benim için anlamak olanağı yok!... Evirip çevirdim, düzgün bir anlam çıkaramıyordum.

İkincisine baktım: "Büyük Köprü" sorunu. Aklımı topladım, bir daha okudum, bunu anladım, kalem kâğıdı aldım. Çevirmeye başladım. Anlamı iki üç satıra sığan, bir onarım haberi idi. Yazdım, Salih Efendi'ye götürdüm. Phare de Bosphore'u istedi. Bir ona baktı, bir benim çeviriye!.. bir de Abdurrahman Efendi!ye!.. Ben yine bir yargının baskısı altında kalmıştım. Salih Efendi dedi ki:

- Daha alışır!..

(...)

Akşam olayı anneme anlattım. Durdu Biraz düşündükten sonra dedi ki:

- Sakın kalemini bırakayım, deme!

Ben de durdum. Kuşkulandı. Yine dedi ki:

- Bizim gözlüklü Mustafa Bey'den bilirim. O da pek çok zaman gazetecilik ettiydi. En sonra yararsız olduğunu anladı da çekildi. Taşraya gitmek zorunda kaldı. Sakın kalemini bırakma!

- Bırakmam! dedim ama dudaklarımla dedim. Ben istiyorum ki bütün gün basımevinde çalışayım, işe alışayım da yazar, hatta başyazar olup sivrileyim! Evet sivrileyim!.. Oysa yamyassı kaldık!..