Kırk Yıl

Edebiyat-ı Cedide her gün biraz daha kuvvet bularak, biraz daha kendisini terkip eden unsurlara etrafın muhabbet ve istinasını celbederek devam ediyordu. "Servet-i Fünun" nüshalarının bu zamana ait olanlarını çevirmek zahmetini ihtiyar edenler görürler ki orada toplanan zümrenin sanatta, garp rüyet ve usulünü Türk edebiyat ve fikriyatına tatbikte ileri doğru pek seri; bir yürüyüşü olmuştur. Şahsiyetler daha ziyade tebarüz ediyordu. Hüseyin Cahit'in, Mehmet Rauf'un yanında Ahmet Hikmet, Safveti Ziya ve emsali kendilerini tanıtıyordu; hele şairlerin her hafta getirdikleri eserler gösteriyordu ki onlar eslafı tanımakta, onların sanatına tasarruf etmekte hatta rakiplerine, kudemaperest denen sınıfa faik olduklarını ispat etmekle kalmayarak Türklük âlemine tamamıyla yeni bir ufuk açıyorlardı ve anlaşılmıştı ki Türk edebiyat ve fikrayatının istikbal güneşi bu ufuktan doğacaktır. Bu sanatkârların yanında müdekkiler, mütetebbiler de vardı, onların başında da Ahmet Şuayip geliyordu. "Hayat ve Kitaplar" silsilesi gösteriyordu ki Edebiyat-ı Cedide müntesipleri garbın fikir hareketlerini takipten hiç hali değillerdir ve içlerinde -mesela Ahmed Reşid- bir yandan gayet ince işlenmiş şiirler yazarken bir yandan içtimaiyatla, felsefiyatla iştigal edenler vardır.

Edebiyat-ı Cedidenin o zaman birbirine yaşça yakın anasırından başka kendisini biraz mesafe ile takip edecek olan nesilde dostları hatta muakkib küçük kardeşleri vardı. Sonraları doğan bütün Fecr-i Âti hep Edebiyat-ı Cedidenin tohumlarını kabul ve tenmiye eden bir mezrea sıfatıyla görünmeğe başlamıştı... Henüz mekteplerini bitirmiş gençler arasında mesela başta Faik Âli ile Celâl Sahir'i, Hamdullah Suphi'yi, Ahmet Haşim'i, İzzet Melih'i ve daha birçoklarını zikretmek mümkündür ki bunların arasında seneler geçtikçe pek mümtaz, pek yüksek sanat şahsiyetleri tebarüz etmiştir.

Sözcükler