Günlüklerin Iþýðýnda Tanpýnar'la Baþbaþa'dan

1 Haziran (1961). Bu gece iki uyku ilacý sayesinde sekiz saat uyudum. Yeni bir aya, doðduðum aya giriyorum. On dokuz gün sonra altmýþ bir yaþýma gireceðim. Bu altmýþ bir seneye uzaktan bakýnca hayatýmý bazen bir türlü muvaffakiyet, bazen bir anlaþmazlýk ve sadece ýstýrap görüyorum. Bunun baþlýca sebebi yetiþtiðim nesil içinde yol ve akide deðiþtirmeden, bir fýrkanýn mensubu olduðum zamanlar bile inandýðým adamýn bu fýrka baþýnda olmasýna raðmen, lüzumunda ta'vizat vermeden yaþayan, fýkaralýðýna razý olan ve sadece kendi sanat idealini gören insan oluþumdur.

 

Daima derinleþtim. Sýfýrdan baþlamýþ gibiyim. Bu sýfýr Yahya Kemal ve Haþim hariç Türk þiirinin deðer seviyesiydi. Eðer burada geniþlemeðe razý olsaydým benim de hiç olmazsa Faruk (Nafiz Çamlýbel) kadar bir þöhretim olurdu. Biraz kaysaydým Orhan (Veli) ve Cahit'ten (Sýtký Tarancý) fazla sevilen adam olurdum. Yapmadým. Hakikaten sýfýrdan baþlamýþtým. Sade temlerimi bulmak, estetiðimi kendime mal etmek uzun senelere ihtiyaç gösterdi. Acayip bir kader her þeyimi geciktirdi. Öyle ki elli üç yaþýmda ilk defa evlenen ihtiyar bir kýz gibi dýþarýya gittim. Bunun ne demek olduðunu Rus edebiyatýyla biraz meþgul olanlar bilir. Kýrk yaþýmda tek odalý müstakil bir evim oldu. Her þey, hayatýmda her þey geç oldu. Ýlk nesir kitabým kýrk yaþýmda çýktý. Hâlâ bile ikinci romaným Remzi'de bekliyor.

 

Þansa inanýyor muyum? Ýnanmalý mý? Buralarýný bilmiyorum. Fakat muhakkak olan bir þey varsa ya þansýma karþý, veyahut da hayatýmý tarumar eden ahlakýma ve tabiatýma karþý mücadele ile geçti. Hayatýmda loisir'in ve zevkin hakikaten az olan yerine bakýyorum da þaþýyorum. Ben hakiki bir tarik-i dünya gibi yaþadým. Altmýþ yaþýnda bir pikabým ve beþ on plaðým oldu! Ne yaptým! Beþ Þehir'le, okunmayan, bahsedilmeyen Beþ Þehir'le bütün o hikâyeler, romanla Türk edebiyatýnýn bütün bir tarafýyým!... Bu eserlerden memnun muyum? Orasý baþka. Fakat Abdullah Efendi'nin Rüyalarý bilhassa birinci hikâye böyle tenkitsiz mi geçecekti? Huzur ki okuyanlarýn hepsi sevdiler, üç makale ile, Yaz Yaðmuru hiçbir akissiz mi geçecekti?

 

Bunlarýn Türkiye'ye getirdiði hiçbir þey yok muydu? Türkiye'ye ve Türkçeye. Ya þiirlerim? Hâlâ hiç kimse "Deniz" manzumesinden bahsetmedi. "Deniz" manzumesi Türkçenin beþ on manzumesinden biridir. Buna eminim. Buna makalelerimi de ilâve edin. Hayýr, ben adýmý küçük þöhretimi hak ettim ve çok ileriye geçtim. Fakat niçin bu kadar haksýzlýk? Bu iþte eksiðim nedir? Ýþin öbür tarafý hâlâ kendimle cenkleþmem. Hâlâ kendimi olmuþ addetmemem. Belki de kendimi mahveden benim. Hakkýmdaki sükût saikasýnýn bir sebebi de belki benim. Edebiyatçýlarla düþüp kalkmýyorum. Yirmi ile otuz beþ yaþ arasýnda olanlarla çok yakýndým, þimdi çok uzaðým. Aramýzda bütün bir kültür ayrýlýðý var. Mesafe... Bu geniþlik ve ayrýlýk benimle beðendiðim garplýlarýn arasýndakine hemen hemen yaklaþýyor. Edebiyatý memleketin bugünkü vaziyetinde bu kadar ciddiye almamalýydým.