Alman Gecesi

Hayalimizde bile görmediğimiz kadar geniş, hendesî, temiz, pergel ve zevkin müşterek eseri, nihayetsiz caddeler. Bu caddeler o kadar mükemmel şeyler ki bunları "gördüm" diye ayrıca not etmeyi kendimce lüzumsuz bir iş addetmiyorum.

Büyük ve zengin camekânları, henüz elifini bilmediğimiz bir göz avlama ssanatının zalim incelikleriyle düzeltilmiş mağazalar... Sabahın pembe aydınlığında parıl parıl yanan kocaman billûr camların arkasında âdi bir meyva, çiğ bir biftek, bir cep defteri, bir halı bir stilo firuzeden bir bilezik veya pırlanta bir gerdanlığın korkunç cazibeyle gözü çekiyor. Caddelerin sağında ve solunda tıpkı İkinci Frederik'in meşhur piyadeleri gibi sert, bir hizada dizilmiş ve mağrur cepheleri baştanbaşa ticari altın yazılarla kaplanmış granit renginde hayat kaynağı koca binalar...

Bunların bana verdiği göz zevkinden burada ayrıca bahsetmeyeceğim. Yalnız (pencereler) üzerinde duracağım: Arkalarında kış fidanlarının kırmızı çiçekleri ve iri yeşil yaprakların tembel tembel dinlendiği, silinmiş büyük kristal camlı, bembeyaz tül perdeli mesut Frankfurt pencereleri! Hastane, kışla, köşk, mağaza ve mektep pencereleri burada hep Alman kadınının eliyle, ruhu aynı mahrem hülyalarla deli edecek gizli bir saadet marifetiyle süslendirilmiştir. Yalnız Alman pencerelerin sırrını kavrayıp getirecek olan bir kimse, kendini memleketine güzel bir hizmet yapmış addedebilir.

Fakat bu muhteşem sokak dekoru içinde ne garip işler gören adamlar göze çarpıyor: İyi giyinmiş, iyi taranmış, yüzü rahat bitakım efendiler, caddelerin muhtelif noktalarında küme küme durarak şarkı söyleyip mızıka çalıyorlar. Ne var? Bir umumî neşe mi, bir bayram mı var? Hayır, ne neşe, ne de bayram! Bunlar Almanya'nın, adedi günden güne artan sefalet habercileri, işsizleri, dilencilerdir.