Bir fotoğrafçının en önemli ve her zaman yanında taşıması gereken bir yardımcı malzemesi de iyi kalitede bir ayaktır. Kural olarak 1/30’dan uzun pozlar için, kameranın deklanşman anında hareketsiz kalması olanaksız veya çok büyük ustalık isteyen bir iştir. Bu durumda kamerayı kesinlikle sert ve hareketsiz bir yüzey üzerine dayamak gerekir. Her istenildiği anda ve istenilen yerde, istenilen yükseklikte sert ve hareketsiz bir yüzeyin bulunması olanaksızdır.
İyi bir ayak, ağır ve sabit olmalı, rüzgar ve etraftaki sarsıntılardan etkilenmemelidir. Ayrıca istenilen yüksekliği verebilmeli ve kameranın her tarafa hareketini sağlayacak bir başlık mekanizmasına sahip olmalıdır. Bugün bu gayeye uygun çok değişik ayak tipleri vardır.
Üçayağın kullanım nedenleri şunlardır:
Uzun Pozlama
Özellikle ışık şartlarının uzun pozlamayı (uzun enstantane değerlerini) gerektirdiği koşullarda, eğer fotoğraf kameramızı bir şekilde sabitlemeden deklanşöre basarsak, film veya sensör kayıt esnasında titreyeceği için, sonuç karemiz ‘titrek’ olur. Bu durum bazıları için kendine münhasır bir ‘tarz’ olmakla beraber, normal şartlarda, titrek veya tamamıyla netsiz kareler çekim anında kaynaklanan bu özensizliğin bir sonucu olarak sonuçta karenin gücünden kaybetmesini beraberinde getirir. Fotoğraflarımızda netsiz alanlar olmayacak mı sorusunu sorabilirsiniz bu cümlenin ardından. Özellikle hareketli nesneler, canlılar, biz ne kadar çekim anında kameramızı sabit de tutsak (veya tripod ile sabitlesek) netsiz çıkacaklardır. Sorun zaten hareket edenlerde değil, sabit duranlardadır. Biz eğer fotoğrafımızı çekerken fotoğraf kameramızı sabitlersek, durağan her şey karemizde net çıkmalıdır (Net alan derinliğinin içindeki bölgelerde) . İşte bunun için sehpa vazgeçilmez yardımcılarımızdan birisidir.
Mimari
Mimari fotoğraf çekimlerinde, elimizdeki kameramız ile çekim yapmak genelde sıkıntı yaratır. Kadrajımızı ne denli özenle yaparsak yapalım, vücudumuzdaki en ufak bir titreme, kadrajımızda çok milimetrik de olsa bir kaymaya neden olur. Mimari eserler özenerek, mühendislik bir itina ile yataylar ve düşeyler tam anlamıyla olması gerektiği gibi imar edilirler. Bizim de o zaman fotoğrafçı olarak görevimiz o eseri planlayan ve imar eden ustalara saygı duymak ve o eserin en düzgün haliyle filmimize kayıt etmeye özen göstermektir.
Ağırlık
Fotoğraf kamerası ağırdır arkadaşlar, bir de ucuna şöyle optik performansı yüksek kallavi bir objektif taktığımızı düşünelim. Ağırlık artar. Kol kaslarımız ne denli güçlü olursa olsun bir süre sonra kadraj yaparken artık kameramız bize ağır gelmeye başlar, bu da maalesef fotoğrafı takip etme ve doğru zamanda deklanşöre basma refleksimizi azaltır. Böyle durumlarda kameramızı tripoda bağlamak, arka fona hakım olduktan sonra, ön tarafta geçmesini beklediğimiz bir insanı (mesela) tripodun üzerinde beklemek her zaman daha avantajlıdır.
Doğa
Eğer doğadaysanız, doğa fotoğrafına gönül vermişseniz, titizsiniz demektir. Değilseniz de olacaksınız merak etmeyin. Doğa fotoğrafçıları bir kelebeğin kanatlarındaki kılcal tüylerin, bir kuşun gagasının, bir çekirgenin o incecik antenlerinin peşindedirler. Yani doğacılar detaycıdırlar. Detayı kaydetmek ise özen ister, sabır ister, yani tripod ister.
Gece çekimleri
Uzun pozlama kısmında yazdığım gibi, gece fotoğrafına meraklıysanız, tripod en önemli araçlarınızdan biri olmalıdır.