Hareketli Konuların Çekimi

Fotoğrafta Hareketin Önemi

İnsan gözünün baktığı her plana netleme yapabilme yetisi olduğu gibi hareketli, hızlı konuları takip edebilme ve net görme yetisi de vardır. Ancak hareket, durağan bir ortam olan Fotoğrafta doğrudan verilemez. Hareket zaman içine yayılmış bir olaydır. Fotoğrafçı hareketi fotoğraflarında doğrudan veremese de hareket hissini bazı grafik yollarla uyandırabilir. Bazı fotoğrafçılar hareketli konuyu dondurarak, net çekip, hareket hissinin uyandırılmasına engel olurlar. Hareket, sembollerle verilir ve bu birkaç yolla yapılabilir. Fotoğrafçının hangi yolu ya da sembolü seçeceği şu şartlara bağlıdır:

• Fotoğrafın amacı

• Objenin doğası ve yapısı

• Hareketin türü ve derecesi (objektif aksı ile konunun hareket yönünün yaptığı Açı)

Örneğin fotoğrafta bir insanın hareketli olduğu, çok kısa pozlama süresi ile ancak vücudunun almış olduğu pozisyonla gösterilebilir.

İzleyici, beyninde depolanmış görüntülerden faydalanarak fotoğraftaki insanın ne yaptığını hemen anlar. Net bir fotoğrafta bir atın koştuğu, dört ayağının da yerden kesilmiş hali ile gösterilebilir. Bu tür görüntüler ancak hareketin bir kanıtı olmakla birlikte hareket hissini veremez.

Poz süresi uzatılarak hareketli konunun fotoğrafı çizmesi sağlandığında konunun sabit kısımları net, hareketli kısımları ise belli belirsiz çizgilerden oluşacaktır ve hareket hissi kazandıracaktır.

Hareketli Konularda Enstantane Kullanımı

Fotoğraf makinesinin, saniyelerle ve saniyenin kesirleriyle işaretlenmiş bir kadranla kontrol edilen enstantane ayarı, diyafram açıklığı ile birlikte film üzerine ne kadar ışık düşeceğini belirler. Ama daha da önemlisi, enstantane ayarı, hareketli ya da durağan konuların net ve keskin detaylı olarak mı yoksa belli bir izlenimi ifade edercesine bulanık olarak mı kaydedileceğini belirler.

Obtüratör açıkken fotoğraf makinesinin hareket etmesiyle oluşabilecek istenmeyen titremelerden kaçınmak için yeterince yüksek bir enstantane hızı kullanmalısınız. Eğer, makinenizi bir üçayak üstüne oturtursanız, makinenin titreme tehlikesi ortadan kalkacağından, saniyeler süren uzun enstantaneler kullanabilirsiniz. Buna karşın makineyi elinizde tutuyorsanız genel kural, hiç değilse objektifinizin odak uzaklığına denk bir enstantane kullanın. Bu kuralın nedenlerinden biri objektiflerin uzunlaştıkça daha ağırlaşması, diğeri ise makinedeki en küçük hareketin objektifin uç noktası uzaklaştıkça daha fazla kaymaya sebep olmasıdır.

1/200 ve 1/15 enstantane hızlarında çekilmiş iki fotoğraf. 1/200 hızda elma düşerken resim dondurulmuştur, 1/15'te ise hareket hissi vermektedir.

Konu Hareketini Dondurma

Fotoğraf makinesiyle hareketin dondurulması için başvurulan iki yöntem vardır. Bunlardan biri, ani yoğun ışık veren flaş kullanımı; diğeri, hızlı bir enstantane kullanımıdır. Hareketi dondurmak için gerekli enstantane, konunuzun makinenize göre hareket yönüne de bağlıdır. Örneğin, makinenin tam üstüne doğru gelen ya da makineden uzaklaşan süratli bir otomobilin hareketi, objektifin görüş alanına paralel olarak yapılan bir hareket için gerekenden çok daha yavaş bir enstantaneyle dondurulabilir. Ayrıca, bir nesnenin hareketini yakalamak için, nesne fotoğraf makinesine ne kadar yakınsa, o kadar yüksek bir enstantaneye gerek vardır.

Örneğin, koşan bir insanı çekerken, bütün ayrıntılarıyla "dondurulmuş" bir görüntü için 1/250 hatta 1/500 saniyelik bir enstantane kullanılırsa çekim sırasında koşan insan figürü, objektifin görüş alanının bir ucundan diğer ucuna doğru çok hafif olarak hareket etmiş olacaktır. Sonuç, yine kesinlikle tanınabilir bir koşucudur; ama bu kez görüntü biraz bulanıktır ki, bu da hareket ve canlılık hissi yaratır.

Her zaman, enstantane ile diyafram açıklığını birlikte dikkate almak zorundasınız. Aynı örneği kullanarak 1/500 saniyede doğru poz için pozometreniz f4 verdiyse, 1/60 Saniyede f11 kullanmanız gerekecektir.

Bu durumda netlik derinliği önemli ölçüde artacak. Belki de dikkati dağıtan bir arka plan da netleşecektir.

Yavaş enstantane değeri ile çekilmiş bir fotoğraf. Birkaç saniye hız ile çekilen bu fotoğrafta çekim hızı akan suya ilginç bir efekt kazandırmaktadır.

Hareketli Konularda Uygun Hızda (ISO) Film Kullanımı

Hareketli konuların çekiminde yüksek enstantane değerlerinin kullanılması bir zorunluluktur. Işığın az olduğu ortamlarda, bu zorunluluktan dolayı çekim yapmak oldukça zordur. Bunu aşmanın en kolay yolu dijital makinelerde ASA değerini yükseltmek, filmlilerde ise öncelikle yüksek duyarlı bir film kullanmak, bunun olanaklı olmadığı durumlarda ise filmin ASA değerini itelemektir.

Hareketli konuların çekiminde filmin duyarlılığı ile çekim hızı (örtücü hızı) arasındaki İlişkiyi şöyle özetleyebiliriz: ISO (duyarkat hızı) duyarlılığı artırılarak çekim hızı azaltılabilir, ISO hızı azaltılarak çekim hızı düşürülebilir. Ancak bu uygulamaların Fotoğrafa etkisini bilerek çekim yapmak gerekir. Çünkü ISO değerindeki yukarı değişimle Noise / kumlanma artabilir, ISO değerini düşürünce ise detaylar daha iyi ortaya çıkabilir.

Ortamdaki ışık düzeyi ve kullandığımız filmin ASA’sı da istediğimiz etkinin oluşmasında birer değişkendir. Yazın havanın açık olduğu bir öğlen vakti, ortamdaki ışık o kadar yüksek olacaktır ki, istediğiniz etkiyi yaratacak olan 4, 8 gibi enstantaneleri kullanamazsınız. Diyaframı ne kadar kısarsanız kısın, istediğiniz enstantaneye düşemezsiniz. Ortamdaki ışık değerlerinin daha düşük olacağı mevsim, saat ve meteorolojik koşulları beklemek daha doğru olacaktır. Düşük ASA’lı film kullanmak da bir çözümdür. Işık yoğunluğunu azaltan filtreler (neutral density, polarize) de işe yarar. Hatta bunların tümünü birlikte kullanmak daha iyi sonuç almamızı sağlayabilir.

Spor Fotoğrafı Çekimiyle İlgili Öneriler:

• kapalı mekanda spor fotoğrafı çekecekseniz bulunduğunuz ortamdaki aydınlatmalardan dolayı farklı tonlarda fotoğraflar elde edersiniz. Beyaz ayarını kendiniz belirlerseniz (tungsten, fluorescent vb...) Bu durumu ortadan kaldırmış olursunuz.

• çekimlerinizi raw olarak yaparsanız daha sonra beyaz ayarını Photoshop ve benzeri programlarla değiştirebilirsiniz.

• spor fotoğrafçılığında eylemi dondurmak temel amacımız ise enstantane öncelikli kipe geçerek çekim yapabiliriz.

• hem hareketi dondurmak hem de görüntüyü net kılmak için 1/650 ve üzeri bir enstantane ile çekim yapmamız gerekir.

• bazı alanların bulanık çıkmasını istiyorsanız daha düşük hızlarda da çekim yapabilirsiniz.

• az ışıklı ortamlarda yapılan çekimler için f/2,8 değerine sahip objektifler kullanılması daha uygun olur.

• kareyi kaçırmamak için önceden çekim yapacağınız alana gelip netlemenizi yapmanız faydalı olacaktır. Örnek vermek gerekirse kaykaylı gençleri çekmek istiyorsunuz; siz netleme yapana kadar çoktan kareden çıkmış olacaktır, hareketi yapacağı noktayı netleyip beklemeye başlarsanız kareyi kaçırmazsınız.

• gerekli olduğu takdirde istenilen hıza ulaşmak için iso'yu yükseltebilirsiniz. Çekeceğiniz sporun kurallarını bilirseniz; nerede ne zaman ne olacağını bilirsiniz ve doğru kareyi yakalamaya daha yakın olursunuz.

• sürekli çekim modunda (örnek, saniyede 4 kare) makinenizi kullanmak "o an"ı kaçırmamak adına oldukça yardımcı olacaktır.

• spor fotoğrafçılığında üçayak kullanmak "an"ı kaçırmaya sebep olacağı ve sporcu için de ayrıca tehlike yaratacağı için monopod ve tele objektif kullanmak daha mantıklı olacaktır.

• motor sporları çekiyorsanız hareketi göstermek için "pan" tekniğini kullanınız. Çok güzel kareler elde edeceksiniz.

Spor fotoğrafçılığı her şeyden önce pahalı bir daldır. Fakat aynı zamanda belki de moda fotoğrafçılığıyla birlikte fotoğrafçıya, çok iyi paralar kazandırabilen dallardan biridir. Zira iyi bir spor fotoğrafı, bir çok yazılı basında yayınlanır ve geniş kitlelere sergilenebilir.