Stoacı okulun kurucusu Kıbrıslı Zenon’dur. “(Zenon) eza ve cefaya tahammül ahlakının kurucusu... Cevr ve cefaya tahammül ahlakı... Bu ahlak gururun ahlakıdır, benliğin... Aşkın ahlakı değil...” (N.F.K.Sf.31)
Zenon ahlakı dört temel ilkeye dayanmaktadır.
1. Doğru seçme
2. Sabırla katlanma
3. Ölçülü olma
4. Adaletle bölüştürme
Stoa okulu 600 yıl varlığını sürdürmüştür. Okul Eski, Orta ve Son Stoa olarak kısımlara ayrılmıştır. Bu Stoa okullarının ortak görüşleri şu üç nokta etrafında toplanır.
1. Fizik
Stoacılar, gerçekten var olan nedir sorusuna, “Şu fertlerdir” ve “Şu fertlerin nitelikleridir” cevabını verirler. Fertlerin hepsi aynı bir tek “Sıcak Nefes”teki çeşitli gerilimlerdir. Genelde tüm bireyler eşittir. Bu eşitliği “tümel sempati” sağlar. “Tümel Sempati’nin bir anlamı da fertlerin birbirleriyle özdeş olmasıdır. Fertler arasındaki fark “Sıcak Nefes”teki bir derece farkıdır.
Boşluk yok, öyleyse atom da yoktur. Zaman, mekan atom, hareket, cins, tür nesnel olarak yoktur. Ancak dilde vardır (LEKTON). Mesela, gölün suyu gerçekten vardır, ama, göldeki hareket sözde vardır, dilde vardır. Boşluk da sözde bir varlıktır; o halde, atom yoktur. Demek ki Epikürcüler yanılmışlardır. Çünkü fertler birer atom yığını değildir.
En yüksek gerilim sıcak nefes Tanrıdır. Buna da logos adını vermişlerdir.
2. Diyalektik
Stoacı’lara göre ruh, doğuştan beyaz bir kağıt gibidir. Asıl bilgi, ruhun fiili duyumlardan, tasavvurlara ve tasavvurlardan da önermelere geçmesiyle elde edilir. Asıl bilgi “İKNA” eden bilgidir.
Stoacı’lara göre terbiyecinin görevi, öğrencide sarsılmaz kanaatler yerleştirmektir, isbat etmek değildir.
3. Etik
Ahlakın amacı ruh sükunetidir. İç hürriyetine ulaşmaktır. Sosyal değerlerle ilgilenmeye gerek yoktur. Fakat insan bir toplumda yaşadığı için ödevlerini yapar. Bilge kişi “Evren Ruhu”na yani “Sıcak Nefes”e sahip olduğundan kimseye muhtaç değildir. Sosyal değişmelerden etkilenmez.
“Logo”, Evren Ruhu” ve “Tümel Sempati” bütün insanlarda ortak olduğu için bütün insanlar eşit haklara sahiptirler ve gerçek biricik devlet“Dünya Devleti”dir.
Özellikleri:
• Hellenistik dönemin en önemli felsefesidir.
• Epikürcülük gibi ahlak felsefesidir.
• Eğitimde “İspat” yerine “ikna” metodunu benimsemişlerdir.
• Kurucusu Kıbrıslı Zenon’dur.
• Temel düşünceleri insanların iç bağımsızlığıdır.
• “Doğaya uygun” yaşamayı temel kavram olarak kabul etmişlerdir.