Sözlükte günahtan, suçtan, borç ve cezadan kurtulma anlamlarýna gelen Berat, dinimizde günahlardan arýnma, Allah’ýn rahmetine ve affýna nail olma, kýsaca Allah katýnda berat etme ve temize çýkma anlamýndadýr.

Bu gecede Allâh'ýn affý ve baðýþlamasýnýn çok olacaðý müjdelendiðinden, bu geceye “Berat Gecesi” denmiþtir.

Berat gecesi af dilemenin, arýnmanýn, elleri duaya açmanýn, doðrudan doðruya Rabbimize yönelip maðfiret iklimine girmenin vaktidir. Bu gecede akacak gözyaþlarý çöküþün deðil, kalbin yeniden hayat buluþunun sembolüdür. Çiçeklerin filizleniþinden önce topraðýn neme doymasý gibi, bu gözyaþlarý yeniden doðuþun bir hazýrlýðýdýr.

Þaban ayýnýn ortasýna ulaþmak demek, çok yakýnda aylarýn sultaný Ramazan’a kavuþmak demektir. Berat iþte bu buluþmanýn müjdesini duyuran kutlu bir andýr.

Mahkûmun beratýna hükmedilmesiyle özgürlüðün tadýna varmasý ve aklanmasý gibi, Rabbimizin nice isyankâr ve piþman olmuþ kulun beratýna hükmettiði bahtiyarlar arasýnda yer alabilme ümidiyle yüreklerin çarptýðý gecedir.

Merhameti gazabýný geçmiþ olan Rabbimiz dünya semaya tenezzül ediyor da kulun baþý hâlâ kibir ve enaniyetle dimdik duruyor olmasý doðru olur mu?

Berat Kandili, Müslümanlarýn, sýnýrsýz af ve merhamet sahibi Yüce Allah’a sýðýnarak günahlardan arýnma, ilâhî lütuf ve bereketlere eriþebilme fýrsatýný yakalayabilecekleri müstesna zaman dilimlerinden birisidir.

Bu ve benzeri mübarek gün ve geceler, dinî ve toplumsal hayatýmýzda ilâhî af, maðfiret ve rahmet temennilerinin zirveye ulaþmasý, birlik, beraberlik ve kardeþlik duygularýnýn da yoðun biçimde yaþanmasý gereken anlardýr.

Bu geceler, kulluk þuur ve bilinciyle kendimizle hesaplaþtýðýmýz, hayatýmýza Yüce Yaratan’ýn rýzasý doðrultusunda yön vermeye karar verdiðimiz zaman dilimleridir.

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.), en çok Þaban ayýnda, özellikle Berat gecesinin yaklaþtýðý günlerde nafile oruç tutmuþ ve bunun sebebini soranlara, “Ameller, bu ayda âlemlerin Rabb’ý yüce Allah’a arz edilir. Ben de amellerimin oruçlu iken Allah’a arzedilmesini isterim”[1] cevabýný vermiþtir.

Yüce Allah, Duhan Suresinde; “Apaçýk kitaba yemin olsun ki, Biz Kur’an’ý mübarek bir gecede indirdik. Biz, gerçekten uyarýcýyýz. O mübarek gecede, her hikmetli iþ katýmýzdan bir emirle ayýrt edilir...”[2] buyurmuþtur. Müfessirlerden bir kýsmý Kur'an-ý Kerimin mübarek bir gecede indirildiðini beyan eden Duhan Suresinin ilk ayetlerinin Berat gecesi ile ilgili olduðunu belirtirler.

Af dilemek için zaman ve mekân þart deðildir, fakat bazý vakitlerin daha bereketli kýlýnmýþ olmasý, müminlere birer ikramdýr. Gece seher vakitlerinde dua edenlerin Kur’ân’da övülmesi[3], Efendimiz (s.a.s)’in her gecenin son üçte birinde dua edenlerin dualarýnýn kabul olacaðýný müjdelemesi[4] bu mübarek vakitlerin önemini ifade eden en güzel örneklerden bazýlarýdýr. Berat gecesi de bereketli zaman dilimlerindendir. Bu gecede yapýlacak ibadetin bizleri günahlardan temizleyeceðini ve affedilmemize vesile olacaðýný bakýn Allah Rasulü (s.a.s) ne de güzel ifade etmiþtir:

 “Þaban ayýnýn yarý gecesini ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü yüce Allah, bu gece dünya semaya rahmetiyle tecelli eder ve “tevbe eden yok mu? Onu affedeyim. Rýzýk isteyen yok mu, ona rýzýk vereyim, hastalýðýndan þifa isteyen yok mu ona þifa vereyim. Yok mu þunu isteyen yok mu bunu isteyen” der. Bu durum, sabaha kadar devam eder” buyurmuþtur.[5]

Diðer taraftan Rasulullahýn, Þaban ayýnýn yarý gecesinde Kelb Kabilesinin koyunlarýnýn kýllarý sayýsýndan daha çok kiþinin baðýþlanacaðýný bildiren hadisi[6] de, bu gece af ve maðfiretin sýnýrsýzlýðýna iþaret eder. Bu bizler için ne güzel bir müjdedir.

Bu mübarek gecede hayrýn, bereketin ve güzelliklerin saðanak saðanak yaðmasýna raðmen; maalesef o manevi ziyafetten nasibini alamayacak, o mana denizinde yýkanýp arýnamayacak olanlar da “Allah’a þirk koþanlar, içinde sönmez bir kin ve tükenmez bir düþmanlýk besleyenler, akrabalarý ile iliþkiyi kesenler, kibirli ve gururlu olanlar, ana-babaya asi olanlar, içki içmeye ýsrarla devam edenler,”[7] olarak beyan edilmiþtir..

Bu ve benzeri geceler; iman, ibadet ve düþünce bakýmýndan kendimizi yenilememiz, geçmiþimizi muhasebe, geleceðimizi planlama ve ümitlerimizi tazelememiz için de büyük bir fýrsattýr.

Hiçbirimizin bir sene daha yaþayacaðýna garantisi yoktur. O halde, yüce Allah’ýn bizlere bahþettiði Berat gecesi gibi mübarek vakitleri güzelce deðerlendirelim. Bu vakitlerin, bir ganimet olduðunu bilelim.

Berat Gecesi’ni idrak eden herkes, Yüce Allah’ýn; “…Ey kendilerine kötülük edip aþýrý giden kullarým! Allah’ýn rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Þüphesiz Allah, bütün günahlarý affeder. Çünkü O, çok baðýþlayandýr, çok merhamet edendir”[8] müjdesinin farkýna vararak tevbe ve istiðfarda bulunmalý.

Tevbe, kendini bulma ve bilmenin, gönlü arýndýrmanýn en güzel yoludur. Zira Yüce Rabbimiz, ameli her ne olursa olsun istisnasýz herkesi tevbeye davet etmektedir. 

Her bakýmdan bize en önemli örnek olan Sevgili Peygamberimiz de sürekli tevbe-istiðfarda bulunurdu. Hz. Aiþe validemizin rivayetine göre, Peygamber (s.a.s.) Efendimiz, Berat gecesini ibadetle geçirmiþ ve kýldýðý namazýn secdesinde þöyle dua etmiþtir: “Allah’ým! Azabýndan affýna, gazabýndan rýzana sýðýnýyorum. Ya Rabbi! Senden yine Sana sýðýnýyorum. Sen yücelerden yücesin, Seni layýk olduðun þekilde medh-ü sena edemiyorum. Sana layýk bir þükürle þükredemiyorum. Sen ancak kendini övdüðün gibisin”.[9]

Böyle feyizli ve bereketli gecelerde bir taraftan Yüce Rabbimize dua edip affýmýzý istemeli, diðer taraftan da anne ve babamýzýn hayýr dualarýný almaya, akraba, komþu ve arkadaþlarýmýzýn gönüllerini kazanmaya ve aramýzdaki insanî iliþkileri daha da güçlendirmeye çalýþmalýyýz. Aramýzda dargýnlýk bulunan kardeþlerimizle, bu mübarek gecenin aydýnlýðýnda barýþalým, düþünce ve meþrep farklýlýðý gözetmeden onlarla kucaklaþalým ve kýrýlan gönülleri onarmaya gayret edelim. Fakir ve muhtaçlara imkânlarýmýz nispetinde yardým elimizi uzatarak, paylaþýmý hayatýmýza yansýtalým. Hiç þüphe yok ki bu gayretler, Allah’ýn rýzasýna ermemize vesile olacaðý gibi, birlik ve beraberliðin pekiþmesine de önemli katkýlar saðlayacaktýr.

Bu geceyi, gafletle geçirmeyelim. Kaza namazý kýlmak, Kur’an-ý kerim okumak, Peygamber Efendimize salat u selam getirmek, zikir çekmek… suretiyle deðerlendirelim. Yakýnlarýmýzý, komþularýmýzý, yoksullarý görüp gözetmeyi unutmayalým. Birbirimize, sevgi ve saygý gösterelim. Hep iyiliðe yönelelim.

Bu gece münasebetiyle, içimizdeki manevi duygularýn sesine kulak vererek günahlarýmýza tövbe edelim. Kin ve düþmanlýk duygularýný terk ederek birbirimizi sevelim. Akraba ve komþularýmýzla tebrikleþelim. Anne ve babalarýmýzýn hayýr dualarýný alalým. Çevremizdeki öksüz, kimsesiz, fakir, muhtaç ve hastalarý ziyaret ederek onlara yardýmcý olalým.

Kendimiz, ailemiz, ülkemiz, bütün Müslümanlar ve insanlýk için Allah’a dua ve niyazda bulunalým.