Özel öğrenim görerek yetişen ve Paris’te elçilik kâtipliği (1857-1861) de yapan Ali Haydar (1836-1914), Türk edebiyatında ilk trajedi yazarı olarak tanınır. Şinasi’nin Şair Evlenmesi’ni onun tiyatro eserlerinin yayımlanması takip eder. Sergüzeşt- i Perviz (1866), İkinci Ersas (1866) adlarıyla iki manzum trajedi ile Rüya Oyunu (1875) başlığını taşıyan bir de manzum komedisi vardır. Bu iki trajedi de Gedikpaşa Osmanlı Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Birincisinde bir mirasyedinin fettan ve kalpsiz bir kadına âşık oluşu, varını yoğunu bu yolda harcayışı, yoksul düşüşü, sonunda kadının evinin yanması ve ölümü sahnelenir. İkincisinde ise bir Sâsâni hükümdarının iki karısı arasındaki kıskançlıklar ve cinayetle biten olaylar dizisi sergilenir. Rüya Oyunu Yunan mitolojisinden ilham alınarak yazılmış iki perdelik bir komedidir. Ayrıca Ali Haydar’ın yayımlanmamış olan Gonca-i Çin adlı dramıyla Hekimlerin Hazakatı veya Tiyatro İçinde Tiyatro adlı komedisi bulunmaktadır.

Kaynak: Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı-II, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Ocak 2013.