Doğum tarihi: 1881, İstanbul
Ölüm tarihi ve yeri: 10 Ekim 1937, İstanbul
Daha çok popüler bir tarihçi olarak tanınan Ahmed Refik’in yazı hayatı askerî okullardaki öğretmenliği sırasında başlar. Askerî rüşdiyeyi ve Kuleli İdâdîsi’ni bitirdi. 1898’de Mekteb-i Harbiyye’den birincilikle mezun oldu. Uzun yıllar askerî okullarda coğrafya ve Fransızca hocalığı yaptı. 1907’de yüzbaşılığa yükseldi, ertesi yıl Harp Okulu tarih öğretmenliğine getirildi. 1909 yılında Erkân-ı Harbiyye-i Umûmiyye Cerîde Şubesi’nde görevlendirildi. Bu sırada Askerî Mecmua’nın yayımına nezaret etti ve burada askerî konularda makaleler yazdı. Aynı yıl kurulan Târîh-i Osmânî Encümeni’ne üye olan Ahmed Refik, Balkan Savaşı sırasında Erkân-ı Harbiyye-i Umûmiyye tarafından sansür müfettişliğine getirildi. Savaş bittikten sonra askerlikten emekli oldu.
I. Dünya Savaşı sonlarında, Ermeni mezâlimini yerinde incelemek üzere yabancı gazetecilerden kurulan heyetin başında Doğu Anadolu’ya gönderildi. Bu sıradaki gözlemlerini daha sonra İki Komite İki Kıtal (İstanbul 1919) ve Kafkas Yollarında Hâtıralar ve Tahassüsler (İstanbul 1919) adlı kitaplarda topladı.
1918’de İstanbul Dârülfünunu Osmanlı (Türk) Tarihi Kürsüsü’ne müderris olarak tayin edildi. 1925’te Abdurrahman Şeref Bey’in ölümü ile boşalan Türk Tarih Encümeni başkanlığına getirildi. 1933’te üniversitenin yeniden teşkilâtlandırılmasıyla dârülfünundaki hocalığı sona erdi. Bundan sonra geçimini Cumhuriyet ve Akşam gazeteleri ile Millî Mecmua ve Hayat mecmuasında yazılar yazarak sağladı. Hayatının son yıllarını Büyükada’daki evinde geçirdi. 10 Ekim 1937’de öldü ve Büyükada’ya defnedildi.
Kaynak: TDV İslâm Ansiklopedisi