(1876-1924).

 

Ziya Gökalp 20. yüzyıl fikir adamı, şair ve yazarlarındandır. Diyarbakır'da 1876 yılında doğdu. Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem'le birlikte Genç Kalemler adıyla bir dergi çıkardı. İstanbul'un İngilizler tarafından işgal edilmesiyle (15 Mayıs 1919) tutuklanan diğer aydınlarla birlikte Malta Adası'na sürüldü (1919-1921). Yurdun düşmandan kurtarılması ile serbest bırakıldı. Yurda döndükten sonra Diyarbakır milletvekili olarak TBMM girdi, ancak kısa bir süre sonra rahatsızlandı ve 1924'te İstanbul'da öldü.

 

Ziya Gökalp, Türkçülük adı verilen akımı (hareketi) düzenleyip bir sisteme bağladı. Türk toplumunun bilimde ve sanatta yükselmesini, bunu da dilde, ekonomide, askerî alanda ve yönetimsel anlamda Türkçülük düşüncesine bağladı. Ziya Gökalp ulusal edebiyatımızın halk edebiyatı olduğunu, Türk edebiyatının Batı edebiyatı ile birleşmesi gerektiğini savundu. Dilde konuşma dilinin yazı dili olmasını, ulusal ölçümüzün hece ölçüsü ve nazım birimimizin de dörtlük olduğunu belirtti. Hece ile yazdığı şiirlerinde düşünceyi ön plana aldı ve halk masallarından, Türk mitolojisinden, Dede Korkut Hikâyeleri'nden yararlandı.